Interview: Denktank Palliatieve Netwerkzorg van start

In februari 2018 kwam de Denktank Palliatieve Netwerkzorg voor het eerst bij elkaar. Deze denktank is door Stichting Fibula opgericht met financiering van het ministerie van VWS. De opdracht: in 2018 een toekomstvisie op de netwerken palliatieve zorg ontwikkelen en een daarbij passende financieringsregeling voorstellen.

Fibula sprak met Janneke van Vliet, voorzitter van de denktank en Ilse Raats, projectleider van de denktank, over de noodzaak, de opzet en hoe zij ervoor zorgen dat de ervaringen van betrokkenen bij de palliatieve zorg gehoord en meegenomen worden in het advies van de denktank.

Iets betekenen voor de palliatieve zorg in Nederland

In de zomer van 2017 nam Janneke van Vliet afscheid als bestuurder van het Bravis Ziekenhuis. Janneke: “Ik dacht na over de toekomst en "iets betekenen voor de palliatieve zorg in Nederland" stond hoog op mijn wensenlijst. Ik hoefde dan ook niet lang na te denken toen ik door Jolanda Roelands gevraagd werd”. Jannekes belangstelling voor de palliatieve zorg ontstond toen zij als verpleegkundige veel patiënten met (terminale) kanker verpleegde. “Ik heb gemerkt hoeveel je voor iemand en zijn of haar naasten kunt betekenen, ook - of misschien wel juist - als genezing niet meer mogelijk is. Ook in mijn persoonlijk leven heb ik (helaas) met palliatieve zorg te maken gehad. Een van onze twee zonen heeft als baby leukemie gekregen en is, 7 maanden jong, thuis overleden. Ik heb toen ervaren hoe belangrijk goede, dat wil voor mij zeggen, betrokken, professionele en persoonlijke zorg is voor het omgaan met en verwerken van een dergelijke verdrietige gebeurtenis in je leven”.

De noodzaak

De netwerken palliatieve zorg zijn belangrijk voor goede informatie, samenwerking, coördinatie, signaleren van knelpunten en kwaliteitsborging van de regionale palliatieve zorg. Er is nu een Kwaliteitskader Palliatieve Zorg, maar omdat palliatieve zorg altijd interdisciplinair is en zich vaak tussen verschillende organisaties en lijnen afspeelt, gaat het niet vanzelf goed vanuit de behoeften van de cliënt en zijn naasten. De huidige netwerken palliatieve zorg spelen daarin een belangrijke rol. Deze netwerken zijn overigens wel verschillend wat betreft organisatie en functioneren.

Ilse: “In de huidige situatie ontvangen de netwerken palliatieve zorg subsidie van VWS. Deze regeling loopt tot en met 2020. Er bestaat behoefte aan structurele financiering van palliatieve netwerkzorg, zowel bij VWS als bij de netwerken zelf. Uit een onderzoek van bureau HHM is gebleken dat er op dit moment niet direct een logische financieringsvorm kan worden gevonden. Financiering vanuit de ZWV is bijvoorbeeld niet helemaal passend en logisch, omdat een deel van palliatieve zorg (en dus ook de netwerkfunctie) valt onder de WLZ of de WMO. De consequenties van een nieuwe regeling voor de netwerken moeten daarom goed worden doordacht”.

Het veld betrekken

Bij de samenstelling van de Denktank is niet zozeer gedacht in ‘partijen’ maar wel aan de expertise die nodig is om antwoord te kunnen geven op de vraag. Janneke: “wij willen graag nadenken over innovatieve modellen en organisatievormen en de daarvoor benodigde bekostiging van palliatieve netwerkzorg die recht doen aan het nieuwe kwaliteitskader. Uiteraard maken we daarbij wel gebruik van bestaande kennis en ervaringen”. De denktank vindt het belangrijk het veld te betrekken en geeft stakeholders de mogelijkheid mee te denken. Ilse: “We organiseren twee consultatierondes waarvoor we diverse stakeholders zullen uitnodigen. In juni is eerste consultatieronde, dan vragen we stakeholders om ideeën aan te dragen. De tweede consultatieronde in het najaar benutten we om het conceptadvies voor te leggen. Maar we worden ook nu al uitgenodigd voor presentaties, zoals op de netwerkdag van Fibula op 29 maart en tijdens het congres over het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg op 26 april. We hopen dat veel betrokkenen zich melden om met ons mee te denken”.

Werkzame principes

De denktank komt in 2018 vijf à zes keer bij elkaar. Het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg, waarin beschreven staat wat goede palliatieve zorg is, vormt het uitgangspunt. Ilse: “eerst wordt bepaald wat we precies verstaan onder netwerkzorg. We verzamelen modellen voor netwerkzorg, goede voorbeelden en ideeën. Bijvoorbeeld de integrale geboortezorg, Parkinsonnet, kinderpalliatieve zorg en goede voorbeelden vanuit de huidige palliatieve zorgnetwerken. Maar ook voorbeelden uit het buitenland worden bekeken. Daaruit willen de werkzame principes halen: wat maakt dat iets werkt en wat maakt dat iets juist niet werkt en verwachten we dat de werkzame principes ook voor de palliatieve netwerkzorg kunnen werken. Daarnaast denken we na over hoe ICT kan bijdragen aan netwerkzorg, denk bijvoorbeeld aan een individueel zorgplan dat continue up-to-date en voor alle zorgverleners toegankelijk is, ongeacht waar de patiënt verblijft. Daarna zullen we een of meerdere vormen van palliatieve netwerkzorg verkennen en nader uitwerken. We rekenen ook diverse scenario’s door en wegen de financiële consequenties voor alle partijen af. Ten slotte doen we aanbevelingen voor implementatie, zodat de tijd tot aan 2021, als de nieuwe regeling in gaat, optimaal benut wordt voor de overgang naar de nieuwe situatie”.

Geslaagd

Op de vraag wanneer de denktank geslaagd is, komt een duidelijk antwoord van Janneke: “wat ons betreft is de denktank geslaagd als er een voorstel ligt waarvan (liefst) iedereen zegt: dit voorstel gaat ons helpen om de kwaliteit van de palliatieve zorg voor de individuele cliënt en zijn naasten op een hoger niveau te brengen, passend bij ieders individuele behoeften en verwachtingen, conform het vastgestelde kwaliteitskader uit 2017. Daarbij mag het niet uitmaken waar je woont, hoe assertief iemand zelf is of door welke zorgverlener(s) iemand behandeld wordt”.

Janneke van Vliet

Janneke van Vliet is opgeleid als verpleegkundige in het VU-ziekenhuis Amsterdam en heeft een passie voor goede patiëntgerichte zorg. De behoefte om op alle niveaus een bijdrage te leveren aan de verbetering van die zorg vanuit het perspectief van de patiënt loopt als een rode draad door haar loopbaan. Zij brengt graag mensen bij elkaar om hen vanuit visie te verbinden en nieuwe zorgvormen te bedenken, die de traditionele scheidslijnen tussen de verschillende professionals en zorgaanbieders overstijgen vanuit het belang van de patiënt. Haar ervaring als verpleegkundige gebruikt zij om beleid en strategie te vertalen naar de uitvoering van het primaire proces en vice versa. Zij helpt professionals in de zorg om zichzelf te ontwikkelen en in hun kracht te gaan staan ten behoeve van de patiënt/cliënt. Zij werkte als divisiemanager in het UMCU en van 2004 tot 2017 was zij bestuurder van ziekenhuizen (Vlietland ziekenhuis, Franciscus ziekenhuis Roosendaal, Bravis ziekenhuis). Als bestuurder van het Bravis ziekenhuis was Janneke voorzitter van het Netwerk Palliatieve Zorg Roosendaal, Bergen op Zoom en Thoolen en lid van het consortiumbestuur Palliatieve Zorg Zuidwest Nederland.

Janneke combineert sinds 2002 diverse toezichthoudende functies (V&VN, Woonzorg Nederland, HWWZ, Koninklijke Visio, ZRTI) en is lid van diverse landelijke adviescommissies op het gebied van transmuralisering, kwaliteit en veiligheid.

Ilse Raats

Ilse Raats combineert een passie voor kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven met een jarenlange ervaring op het gebied van kwaliteitszorg, patiëntgerichtheid en implementatie van innovaties. In haar rol als adviseur, trainer of projectleider wil zij bijdragen aan zorg die is afgestemd op de wensen, behoeften en verwachtingen van patiënten, cliënten en hun naasten. Zij brengt verschillende perspectieven bijeen, zoals dat van patiënten, naasten en medewerkers, en faciliteert vandaar uit een dialoog of samenwerking om de zorg te verbeteren. Ilse werkt sinds 2017 als Zelfstandig adviseur, trainer en projectleider op het gebied van mensgerichte zorg. Daarvoor werkte zij als onderzoeker en senioradviseur op het snijvlak van zorg en kwaliteit.

De leden van de denktank:

• Janneke van Vliet, voorzitter
• Ilse Raats, projectleider
• Jolanda Roelands, projectdirecteur Fibula
• Gert van Dooren, bestuurslid Fibula en voorzitter Netwerk Palliatieve Zorg Nieuwe Waterweg Noord
• Wies Wagenaar, Coördinator Netwerk Palliatieve Zorg regio IJssel-Vecht en noordoost Overijssel, voormalig algemeen coördinator MCC Flevoland
• Manon Boddaert, Medisch adviseur IKNL, projectleider Kwaliteitskader Palliatieve Zorg
• Jannie Oskam, perspectief van patiënten en naasten
• Marius Buiting, Adviseur kwaliteit van zorg
• Mike Leers, voormalig bestuursvoorzitter CZ en voormalig bestuurslid Zorgverzekeraars Nederland
• Stan van den Buijs, huisarts en mede initiatiefnemer ‘Het roer moet om’
• Petra Hoogendoorn - Vertegenwoordiging perspectief van patiënten en naasten

Denktank nu op fibula.nl

Volg de ontwikkelingen binnen de Denktank.